پرش به محتوا

رفتاردرمانی کاربرد اصول تجربی یادگیری برای تغییر رفتار ناسازگار و نامطلوب است. از این رو، رفتاردرمانگران دقیقا با این مسئله مواجهند که مراجع چگونه فراگرفته است یا فرامی گیرد، چه عواملی یادگیری او را تقویت می کنند و تداوم می بخشند و چگونه می توان فرایند یادگیری او را تغییر داد تا چیزهای بهتری را جایگزین رفتارهای نامطلوب خویش کند. هدف اصلی درمان آن است که ارتباط های نامطلوب میان محرك و پاسخ به نحو مطلوبی تغییر یابند. چون اضطراب و نوروز، در این نظام فکری، پدیده هایی به حساب می آیند که یاد گرفته می شوند و رفتاردرمانی هم يك فرایند یادگیری تلقی می شود، از این رو، مشاور یا درمانگر مراجع را یاری می دهد تا شیوه های مؤثرتر رفتار و نحوه سازش با مشکلاتش را یاد بگیرد. اصولا، طرح این مسئله که رفتار غیر عادی نتیجه یادگیری و یا قصور در یادگیری است و باید از راه کاربرد اصول و قوانین یادگیری در بهبود آن تلاش کرد، مثل آن است که بگوییم بقیه شیوه های مشاوره و روان درمانی ربطی به یادگیری ندارند. چنین قضاوتی درست نخواهد بود زیرا همه شیوه های درمان کم و بیش در این تلقیشان از اختلالات رفتاری، به مثابه نشانه یادگیریهای معیوب، باهم توافق دارند. اما آنچه که رفتار درمانگران را از بقیه جدا می کند آن است که رفتار درمانگران بیشتر به فرایند یادگیری توجه دارند و در رفع اختلالات رفتاری همواره از قوانین و اصول تجربی رفتار استفاده می کنند.

در صورتی که روان درمانگران دیگر بیشتر به محتوای یادگیری توجه می کنند و به فرایند یادگیری و قوانینی که بر آن حاکم است توجهی ندارند و یا اینکه کمتر بدان توسل می جویند. روی این اصل است که رفتار درمانگران در فرایند درمان همواره سه سؤال را مطرح می کنند و آنها را مبنا و اساس کار خویش قرار می دهند. این سه سؤال عبارتند از:

1- چه رفتاری ناسازگار است، چقدر تکرار می شود و چه رفتارهایی را فرد باید افزایش و یا کاهش دهد؟

2- چه عوارض و عوامل محیطی در شرایط کنونی رفتار فرد را تقویت و تداوم می بخشند؟

3- چه تغییرات محیطی لازم است تا احتمالا به تغییرات رفتاری فرد منجر شود؟

بنابر این، اصل روش آنها این است که رفتارهای نامطلوبی را که باید از بین برود و رفتارهای مطلوبی را که باید ایجاد شود مشخص کنند و سپس از هر تکنیکی که برای ایجاد تغییرات مورد نظر لازم و مفید است، استفاده کنند. نتیجتا، رفتاردرمانی اصولا مبحثی از اموزش است .

مطالب مرتبط با نوشته

اشتراک گذاری

avatar

درباره دکتر شقایق بازرگان

روانشناس و روان درمان گر

کارشناس ارشد روانشناسی

دکترای تخصصی روانشناسی

عضو سازمان نظام روانشناسی

عضو انجمن روانشناسی ایران

مدرس دانشگاه

ارتباط با دکتـر

درباره دکتر شقایق بازرگان

روانشناس و روان درمان گر

کارشناس ارشد روانشناسی

دکترای تخصصی روانشناسی

عضو سازمان نظام روانشناسی

عضو انجمن روانشناسی ایران

مدرس دانشگاه

ارتباط با دکتـر