پرش به محتوا
شناخت درمان مبتنی بر ذهن و آگاهی

شناخت درمان مبتنی بر ذهن و آگاهی (MBCT)

ما در طی سالیان زندگی حرفه ای خود به این درک رسیده ایم که راه اساسی رهایی از، دلهره و کسب آرامش درونی، استفاده از فنون و تمرین های توجه آگاهی است. افسردگی، اشتغال ذهنی به وجود می آید و ارتباط با جهان و مسائل پیرامون مختل می شود و ما خودمان را به عنوان منبع ارزشمندی از تجربه زندگی و بودن در اینجا و اکنون فراموش می کنیم.

با تمام خدمات مؤثری که دانش روانشناسی، مشاوره و دارو درمانی در طول چند قرن گذشته در جهت فراهم ساختن آرامش روانی برای بشر انجام داده است، درمان های روانشناختی از قبیل شناخت درمانی مبتنی بر توجه آگاهی می تواند با بالا بردن انعطاف پذیری روانی نقش مهمی ایفا کند. در این روش، از تمرین های مراقبه ای برای ایجاد نوعی از آگاهی یا همان آگاهی مراقبه ای استفاده می شود تا از این رهگذر بتوانیم احساسات و افکار ناخوشایند را بپذیریم و بفهمیم که افکار و احساسات منفی چه تأثیری بر جسم دارند و جسم نیز چه تأثیری بر آنها می گذارد. نتیجه اینکه درک درستی از ارتباط ذهن، جسم و هیجان به دست می آوریم و نوع برخوردمان با این احساسات را تغییر می دهیم. دیگر، با تجربه احساسات منفی به دنبال پیش گویی نتایج و پیامدهای منفی آن تجربه نمی گردیم. تمرین های مراقبه ای باعث به وجود آمدن صبر، مهربانی نسبت به خود، ذهن باز نسبت به تجربه و استقامت مهربانانه می شود. به عبارت دیگر، اگر ما هنگام افسردگی کاری نکنیم کمک کننده است، زیرا تلاش برای رهایی از افسردگی با روش حل مسئله و تلاش برای حل مشکل، ما را بیشتر درگیر می کند. اشتغال ذهنی در ساعت سه بامداد، خود عیب جویی ناشی از احساس ضعف به وجود آمده از درگیری با غم و اندوه، تلاش های مأیوسانه برای ارتباط برقرار کردن با جسم و روان جهت رهایی از آن احساس، همگی تلاش های ذهنی هستند که راه به جایی ندارند و فرد را بیشتر درگیر می کنند. هر فردی که پس از بی خواب شدن، شب را با غلت زدن سپری کرده و یا ذهنش با فکر و خیال دائمی در مورد هر چیزی مشغول شده است، خوب می داند که این تلاش ها ثمری ندارند. با این وجود، ما می دانیم که فرد به آسانی گرفتار این عادت های ذهنی می شود. 

درمان مبتنی بر ذهن و آگاهی-دکتر شقایق بازرگان

شناخت درمان مبتنی بر توجه و آگاهی، مجموعه تمرین هایی را ارائه می دهد که می توانید آنها را در طول زندگی روزمره انجام دهید تا از عادت های ذهنی که شما را گرفتار غمگینی می کنند، آزاد شوید شناخت درمانی مبتنی بر توجه آگاهی (MBCT) آخرین یافته های علمی و روش های مفید مراقبه را که از نظر بالینی در روانشناسی و طب امروزی تأثیر گذار بوده است، در بر دارد. مبحث جذاب ترکیب روش های مختلف شناخت ذهن و بدن به شما کمک می کند تا تغییری اساسی در ارتباط خود با تفکرات و احساسات منفی ایجاد کنید. شما از طریق این تغییر می توانید راهی بیابید تا از نوسان خلق اجتناب کنید و افسرده نشوید.در نهایت، مسیر پژوهشی ما باعث شد تا استفاده بالینی از تمرین های مراقبه ای را آزمایش کنیم، این تمرین ها در جهت پرورش شکل خاصی از آگاهی می باشند که تحت عنوان توجه آگاهی شناخته می شود و ریشه در تعالیم معرفتی شرق دارد. این تمرین ها که در طول قرنها قسمتی از فرهنگ بودایی بوده است، برای استفاده در محیط های درمانی امروزی توسط جان كبت زين و همکارانش در دانشکده پزشکی دانشگاه ماساچوست بازبینی و تصحیح شده است. دکتر کبت زین در سال ۱۹۷۹ یک برنامه کاهش استرس را پایه گذاری کرد که در حال حاضر به عنوان برنامه کاهش استرس مبتنی بر توجه آگاهی (MBSR) شناخته می شود و بر اساس تمرین های مراقبه توجه آگاهی قرار دارد و در درمان استرس، درد و بیماری مزمن به کار می رود. توجه آگاهی به عنوان “بودن با تمام وجود” نیز توصیف می شود، زیرا واقعا یک آگاهی همراه با مهربانی است. این مسئله ثابت شده است که کاهش استرس مبتنی بر توجه آگاهی همچنان که موجب بهبود بیماران دارای بیماری های مزمن و شرایط، وخیم می شود، برای افراد مبتلا به مشکلات روانشناختی مثل اضطراب و هول (پانیک) نیز مؤثر است. این روش، نه تنها شیوه احساس کردن، فکر کردن و رفتار افراد را تغییر می دهد، بلکه به تغییر الگوی فعالیت مغزی که زیربنای هیجانات منفی است، منجر می شود.

علیرغم شکاکیت ها و بدبینی های اولیه در مورد استفاده از مراقبه به عنوان روشی برای پیشگیری از افسردگی، تصمیم گرفتیم تا نگاه دقیق تری به این روش داشته باشیم. ما به زودی کشف کردیم که باید علم شناختی غربی و تمرین های شرقی ترکیب شود تا چرخه افسردگی عود کننده را بشکند، چرخه ای که در آن تمایل داریم تا به طور مداوم مشکلات و عدم تطابق شرایط موجود با خواسته هایمان را مرور کنیم.

مطالب مرتبط با نوشته

اشتراک گذاری

avatar

درباره دکتر شقایق بازرگان

روانشناس و روان درمان گر

کارشناس ارشد روانشناسی

دکترای تخصصی روانشناسی

عضو سازمان نظام روانشناسی

عضو انجمن روانشناسی ایران

مدرس دانشگاه

ارتباط با دکتـر

درباره دکتر شقایق بازرگان

روانشناس و روان درمان گر

کارشناس ارشد روانشناسی

دکترای تخصصی روانشناسی

عضو سازمان نظام روانشناسی

عضو انجمن روانشناسی ایران

مدرس دانشگاه

ارتباط با دکتـر